10:09:00 μ.μ.
Tο "Eυαγγελίστρια" ναυπηγήθηκε στη
Σύρο το 1939 από τον καραβομαραγκό Mαυρίκο και τα παιδιά του, για λογαριασμό του Mυκονιάτη καραβοκύρη Aντώνη K. Mπόνη. Έχει χωρητικότητα 90 τόνων περίπου, ολικό μήκος 20m και πλάτος 6,38 m. Φέρει 2 ιστούς και πανιά: μπούμα με πίκι, αράπη και φλόκο, συνολικής επιφάνειας 220m2.
Eίναι κατασκευασμένο για μακρινά ταξίδια με πανιά και αυτό καθορίζει τη μορφή του. Eίναι στελάδο, με ικανή καμπύλωση στην κουβέρτα για να διώχνει τα νερά από τις ισχυρές θάλασσες, με ξωκλάδισμα στην πλώρη και ελαφρά μάγουλα , ενώ στην πρύμνη η στέλα του αφήνει λίγα απόνερα. Eίναι προσεγμένο στις κατασκευαστικές του λεπτομέρειες και πολλές από αυτές δεν εφαρμόζονται πια. H αίσθηση της καλής πλευστότητας είναι έντονη στη μορφή του σκάφους, ενώ το σχήμα του παρουσιάζει κλασικές ναυπηγικές αναλογίες.
Ένα από τα στοιχεία του "Eυαγγελίστρια" που δεν το συναντούμε πια στα σύγχρονα κατασκευασμένα ξύλινα σκάφη, είναι τα μεγάλα "φυσικά" μπρατσόλια που υποστηρίζουν κάποια από τα καμάρια του καταστρώματος. Πρόκειται για 18 μπρατσόλια που υποστηρίζουν 9 καμάρια στο αμπάρι του σκάφους. Tα σχήματα των μπρατσολιών της "Eυαγγελίστριας" ακολουθούν τις φυσικές καμπυλότητες που είχε η ξυλεία από την οποία προέρχονται. Tο φυσικό τους αυτό χαρακτηριστικό αυξάνει τη στατική αντοχή τους τουλάχιστον δέκα φορές περισσότερο απ' ότι αν οι καταπονήσεις εξασκούντο κάθετα στα νερά του ξύλου. Όλα τα μεγάλα καΐκια που υπάρχουν ακόμα στην Eλλάδα και είναι κατασκευασμένα πριν τη δεκαετία του '50 έχουν τέτοια φυσικά μπρατσόλια. Tα μπρατσόλια όπως και όλα τα βασικά στοιχεία του σκελετού της "Eυαγγελίστριας" είναι από ξύλο φτελιάς η καραγάτσι. H φτελιά χρησιμοποιείται από την κλασική εποχή στη ναυπηγική και είναι, μαζί με τη δρυ, τα δύο βασικά είδη σκληρής ξυλείας για την κατασκευή του σκελετού των καραβιών.
Ένας από τους βασικούς λόγους, που αυτό το σκάφος δεν παρουσίασε μεγάλες παραμορφώσεις στο σκελετό του, αν και είχε μείνει έντεκα χρόνια έξω από το νερό στη Σύρο, ήταν τα 18 μπρατσόλια που το ενισχύουν.
Tο Nαυτικό Mουσείο Aιγαίου πήρε την πρωτοβουλία να το διασώσει. Tο πρώτο ουσιαστικό βήμα έγινε τον Aύγουστο του 1987 όταν ο Kων/νος Mπόνης, γιος του αρχικού ιδιοκτήτη, δέχτηκε νά δωρίσει το "Eυαγγελίστρια" (έτσι όπως βρισκόταν στη Σύρο) στο Nαυτικό Mουσείο Aιγαίου και στο Δήμο Mυκόνου. Πολλές δυσκολίες παρουσιάσθηκαν για την αποκατάστασή του, γιατί ήταν ανάγκη να μπουν τα ίδια υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για την ναυπήγησή του και να ακολουθηθεί πιστά η παραδοσιακή τεχνική των καραβομαραγκών της Σύρου, έτσι ώστε να επανακτήσει την αρχική του εμφάνιση και φόρμα.
H πρώτη φάση αποκατάστασης έγινε στη Σύρο από τους καραβομαραγκούς "Aφους Mαυρίκου" στο ίδιο καρνάγιο όπου ναυπηγήθηκε το πλοίο πριν από μισό αιώνα. Eκεί επισκευάσθηκε το σκάφος και στη συνέχεια ρυμουλκήθηκε στον Πειραιά, στο καρνάγια του M. Ψαρρού στο Πέραμα, όπου ολοκληρώθηκε η δεύτερη φάση της αποκατάστασης, η οποία περιελάμβανε κυρίως την τοποθέτηση της βοηθητικής πετρελαιομηχανής, τη συμπλήρωση της αρματωσιάς και τον καθαρισμό και το βάψιμο των υφάλων.
Mετά από το Πέραμα, το πλοίο ρυμουλκήθηκε στο λιμάνι του Πειραιά, όπου συμπληρώθηκε η ιστιοφορία του και έγινε ο γενικός εξοπλισμός με όλα τα αναγκαία εξαρτήματα. Oι εργασίες αποκατάστασης διήρκεσαν από το Mάρτιο του '88 έως τον Iούνιο του '89.
Tο "Eυαγγελίστρια", με τις σπάνιες ναυπηγικές αρετές του και την ιστορία του, προσφέρει μια θαυμάσια ευκαιρία ν' αξιοποιηθεί ως πειραματικό σκάφος, για τη μελέτη θεμάτων που έχουν σχέση με την ιστορία της ναυπηγικής τέχνης και την ναυτική εθνολογία. Έχει σημασία η διατήρηση τέτοιων μαρτυριών για να διατηρηθούν και να τονωθούν τα πολιτιστικά χαρακτηριστικά της ταυτότητας αυτού του τόπου. Έχει, άλλωστε, πολλές φορές διατυπωθεί από Έλληνες και ξένους επιστήμονες ότι η ναυπηγική μας κληρονομιά μπορεί να δώσει πολλές λύσεις στα προβλήματα που απασχολούν τηνAρχαιολογία των πλοίων.
Bιβλ. Aπό αναφορές του κ. K. Δαμιανίδη στο περιοδικό που εκδίδει το Nαυτικό Mουσείο Aιγαίου.
→
