Ρούχα και Ντύσιμο για το Χειμώνα

Το να κρατηθεί κανείς ζεστός και στεγνός σε ένα αγώνα ιστιοπλοΐας, είναι το Α και το Ω. Ειδικά στους μεγάλους offshore αγώνες το Χειμώνα, το σωστό ντύσιμο εξασφαλίζει όχι μόνο καλύτερη απόδοση, αλλά κάνει τον αγώνα μία ευχάριστη εμπειρία, παρά καταναγκαστικό έργο.

Τα ρούχα που φοράει ένα ιστιοπλόος αποτελούνται από
 διάφορα στρώματα, τα λεγόμενα layers, συνήθως τρία τον αριθμό. Το πρώτο στρώμα (πρώτο layer) αποτελείται από ρούχα τα οποία κρατούν το σώμα στεγνό, αποβάλλουν τον ιδρώτα και την υγρασία, χωρίς να ανεβάζουν τη θερμοκρασία. Το εκπληκτικό με αυτά τα ρούχα είναι ότι ακόμα και στη ζέστη, δεν είναι δυσάρεστα. Επίσης πρέπει να διατηρούν το σώμα καθαρό και να μην προκαλούν δερματικές αλλεργίες. Επιπλέον, το υλικό δεν πρέπει να έχει δυσάρεστη μυρωδιά όταν έρχεται σε επαφή με τον ιδρώτα (αναζητήστε την ετικέτα odourless). Μην ξεχνάμε ότι σε έναν μεγάλο αγώνα ανοικτής θαλάσσης, το πλήρωμα δεν έχει την πολυτέλεια να έχει μαζί πολλές «αλλαξιές» και έτσι πρέπει να φοράει τα ίδια ρούχα επί ημέρες.

Το δεύτερο στρώμα (δεύτερο layer) επιτρέπει στην υγρασία να συνεχίσει το ταξίδι της προς τα έξω, αλλά ταυτόχρονα ζεσταίνει λίγο περισσότερο το σώμα, κρατώντας τη φυσική θερμοκρασία εντός. Είναι κατάλληλο για το φθινόπωρο και την άνοιξη, ή κατά τη διάρκεια της ημέρας όταν έχει ήλιο ή όταν το πλήρωμα εργάζεται και ζεσταίνεται.

Το τρίτο στρώμα (τρίτο layer) είναι το αδιάβροχο στρώμα, η νιτσεράδα, που πρέπει απαραίτητα να είναι breathable, δηλαδή να επιτρέπει στον αέρα να περνάει αλλά να εμποδίζει το νερό. Έτσι λοιπόν το εξωτερικό στρώμα είναι αυτό που θα μας κρατήσει στεγνούς.

Τα ρούχα συμπληρώνονται με κάποια απαραίτητα αξεσουάρ, όπως μπότες ή παπούτσια (για τις υψηλότερες θερμοκρασίες), κάλτσες, γάντια και σκούφους.

Για το συγκεκριμένο θέμα, πολύ καλές είναι οι κάλτσες οι ισοθερμικές ή από αναπνέοντα υλικά. Οι κορυφαίες είναι stretch-goretex, αλλά βρίσκονται δύσκολα και είναι ακριβές. Επίσης χρειάζονται μπότες από goretex, με τις dubarry και τις musto να είναι η κορυφαία επιλογή, που στοιχίζουν ακριβά, αλλά αφενός είναι αθάνατες, αφετέρου δεν γλιστρούν και δεν βάζουν νερό.

Επίσης, για πρώτο layer, ένα σετ λεπτά ισοθερμικά πάνω κάτω (με κορυφαία τα helly hansen) στοιχίζει από 40 μέχρι 80 ευρώ. Για χαμηλότερες θερμοκρασίες, THERMAL πάνω - κάτω ή σαλοπέτα από φλις ή συνδυασμός φλις-συνθετικού, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν δεύτερο layer. Για τις νιτσεράδες οι επιλογές είναι πάρα πολλές, με κύρια διαφορά το υλικό κατασκευής. Αναπνέουσες υπάρχουν πολλές, αλλά goretex λίγες. Οι διαφορές είναι κυρίως στην ανθεκτικότητα και τη διάρκεια ζωής. Ωστόσο οι καλές ιστιοπλοϊκές μάρκες, έχουν δώσει και σημασία στις λεπτομέρειες της νιτσεράδας, με αποτέλεσμα να βρίσκει κανείς διάφορες ευκολίες και εργονομίες, ακόμα κι εκεί που δεν τις περιμένει.

Είναι σημαντικό να αποφεύγει κανείς τα βαμβακερά διότι κατακρατούν την υγρασία και το κρύο. Ακόμα και τα εσώρουχα πρέπει να είναι συνθετικά (υπάρχουν και odourless, που δεν μυρίζουν κιόλας, για μέρες). Γενικά, όλα τα ρούχα πρέπει να είναι breathable – αναπνέοντα - (goretex κατά προτίμηση) και συνθετικά-πολυεστερικά.

Επίσης, υπάρχουν ειδικές ενισχύσεις από νεοπρέν για τα «ανοίγματα» (μανσέτες-γάμπες) που σε κρατούν ζεστό ακόμα και βρεμένο.

Τέλος, το φλις ακόμα και βρεμένο κρατάει ζέστη. Υπάρχει και το φλις Polartec, ειδικής κατασκευής για το πολύ κρύο, αλλά για την Ελλάδα είναι οριακά υπερβολικό. Για το κεφάλι, μπαφ ή φλισένιο σκουφί και γάντια από νεοπρεν, με δάχτυλα ή χωρίς. Υπάρχουν τα EXOSKIN αλλά και τα FROSTBITE για ειδικές πολύ χαμηλές θερμοκρασίες. Το δέρμα στο γάντι πρέπει να είναι Amara το οποίο δεν καίγεται, δεν χάνει στο σχήμα του και δεν γλιστράει, ακόμα και βρεμένο.

Χωρίς breathable νιτσεράδα γίνεσαι μούσκεμα από τον ιδρώτα αμέσως χωρίς να το καταλάβεις και τα βαμβακερά ρούχα φροντίζουν να σε διατηρούν βρεμένο συνέχεια.

Το buff είναι ένα λεπτό φλισένιο σκουφί, συνήθως με συνθετικό ύφασμα στο τελείωμα, για να μπορεί να φορεθεί και στο λαιμό, ή να ζεσταίνει μόνο τα αυτιά. Οι συνδυασμοί που μπορεί να φορεθεί είναι πάρα πολλοί και συνήθως υπάρχουν πάνω στη συσκευασία.

Είναι αυτονόητο ότι όλα αυτά τα «εξωτικά» υλικά δεν είναι φθηνά και δεν είναι και εύκολο να τα βρει κανείς. Όμως hard-core ιστιοπλοΐα (και αθλητισμός γενικότερα) δεν γίνεται τσάμπα! Χρειάζονται αρκετές εκατοντάδες ευρώ για να είσαι ζεστός και στεγνός, αλλά πιστεύω ότι έτσι δεν σε σταματάει τίποτα μετά.

Έχω να συμπληρώσω ότι οι πλωριοί χρειάζονται και άλλου τύπου νιτσεράδα, κλειστή στο λαιμό και στη μέση (το SMOCK), χωρίς άλλα ανοίγματα, κουμπώματα, κτλ. Προσοχή, οι κατασκευαστές που έχουν εμπειρία στους αγώνες ιστιοπλοΐας, παρέχουν στα νέα μοντέλα τους (που βγαίνουν κάθε χρόνο) ένα σωρό πονηρά κόλπα και ευκολίες πάνω στη νιτσεράδα που κάνουν τη ζωή εν πλω πιο ευχάριστη.

Πολύ μεγαλύτερη ποικιλία ειδικού ρουχισμού θα βρούμε στα "ορειβατικά" όπου τα προβλήματα διατήρησης θερμοκρασίας, αποβολής ιδρώτα, κτλ είναι εντονότερα και ο ανταγωνισμός από κατασκευαστές ρούχων πολύ μεγαλύτερος. Στα επίπεδα "έσω" και "μέσο" (πρώτο – δεύτερο layer) τα ρούχα και οι απαιτήσεις είναι ακριβώς ίδιες και στην ιστιοπλοΐα. Στο εξωτερικό layer οι νιτσεράδες για ιστιοπλοΐα έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά από τα ορειβατικά αδιάβροχα.

Υπενθυμίζω και πάλι, απαγορεύεται δια ροπάλου το βαμβάκι. Κατακρατά την υγρασία και παγώνεις όταν οι θερμοκρασίες πέφτουν. Υπάρχουν εξαιρετικά συνθετικά υλικά και το σημαντικότερο είναι να μην αμελείς την εσωτερική στοιβάδα. Ένα βαμβακερό μπλουζάκι κάτω από hi tech φλις, αναπνέουσες νιτσεράδες κτλ είναι καταστροφικό και για τα υπόλοιπα. Κατακρατά την υγρασία εκεί ακριβώς που χρειαζόμαστε προστασία, δηλαδή στην επιδερμίδα μας, αυξάνει την θερμοδιαφυγή και παγώνουμε γρηγορότερα. Εναλλακτικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί το μαλλί σαν υλικό, το οποίο όμως είναι κατώτερων επιδόσεων και δυσκολότερα ανεκτό στην επιδερμίδα.

Μόνο στην εξωτερική στοιβάδα χρησιμοποιούνται ημιδιαπερατές μεμβράνες, όπως το goretex που αναφέρθηκε προηγουμένως, καθώς στόχος τους είναι η αναπνευσιμότητα σε συνδυασμό με την αδιαβροχοποίηση. Υπάρχουν και άλλες πολλές τέτοιες μεμβράνες, όλες έχουν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Βασικά χαρακτηριστικά που δίνονται από τους κατασκευαστές είναι η αναπνευσιμότητα και η αδιαβροχοποίηση (μετρούμενα μεγέθη). Αυτό που συχνά δεν δίνεται είναι η διάρκεια ζωής, το μελανό σημείο αυτών των μεμβρανών. Επίσης η τήρηση των οδηγιών του κατασκευαστή είναι απαραίτητη, γιατί είναι εν' γένει ευαίσθητες (αναφορικά με την αναπνευσιμότητά τους) σε χημικά, θερμοκρασίες, απορρυπαντικά κτλ.

Το neopren είναι υλικό που χρησιμοποιείται στα σημεία που είμαστε βρεμένοι (ούτως ή άλλως) και απλά διατηρούμε ένα ακίνητο στρώμα νερού μετάξύ της επιδερμίδας μας και του νεοπρέν, σαν μόνωση, το οποίο ζεσταίνουμε με το σώμα μας και μειώνουμε την περαιτέρω απώλεια (για το λόγο αυτό πρέπει να είναι κολλητό στο δέρμα, όπως οι στολές των αυτοδυτών). Δεν έχει νόημα να χρησιμοποιείται κάτω από ημιδιαπερατές μεμβράνες, καθώς δεν έχει τις ίδιες ιδιότητες αναπνευσιμότητας (δεν έχει νόημα δηλαδή να φοράμε κάλτσες neopren και γαλότσες goretex).